PROGRAM DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY W CZARNEM
ustanowiony dla uczestników przewlekle psychicznie chorych
na rok 2015

I.Cel ogólny funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy
Środowiskowy Dom Samopomocy w Czarnem jest ośrodkiem wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Stanowi  Dom następującego typu:
- typ A - dla osób przewlekle psychicznie chorych,
- typ B -dla osób  upośledzonych umysłowo,
- typ C - dla osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych.
Wszystkie osoby niepełnosprawne pochodzą z terenu gminy Baruchowo. Decyzję na pobyt w Środowiskowym Domu Samopomocy posiada 20 osób. Z usług placówki w formie klubowej mogą  korzystać osoby nie posiadające decyzji natomiast oczekujące na przyjęcie do Środowiskowego Domu Samopomocy.
Działając zgodnie z ustawą o pomocy społecznej Środowiskowy Dom Samopomocy poprzez świadczone usługi realizuje główny cel, jakim jest usamodzielnienie osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym przewlekle psychicznie chorych, w funkcjonowaniu na co dzień w środowisku rodzinnym i lokalnym, w takim zakresie jakim jest to możliwe oraz zwiększenie ich integracji społecznej.
Środowiskowy Dom Samopomocy realizuje również cele Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Gminy Baruchowo przyjętego na lata 2012-2015 uchwałą Rady Gminy  Nr XXI.110.2012 w dniu 18.06.2012r.
Jednym z celów programu realizowanym przez Środowiskowy Dom Samopomocy jest m.in.:
- zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym,
- upowszechnianie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej,
- koordynacja różnych form opieki i pomocy.
II.Cele szczegółowe, w tym priorytety działalności Domu
Aby osiągnąć nadrzędny cel Środowiskowy Dom Samopomocy realizuje cztery priorytetowe cele, jakimi są:
-  rozwijanie u uczestników umiejętności społecznych i umiejętności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego,
- nabycie przez uczestników zachowań prozdrowotnych, wykształcenie umiejętności radzenia sobie z trudnościami wynikającymi z choroby,
- integrowanie uczestników z ich środowiskiem lokalnym (w tym rodzinnym),
- zmotywowanie do celowej aktywności (w tym aktywności zawodowej).
Natomiast w poszczególnych sferach funkcjonowania osób przewlekle psychicznie chorych zakłada się osiągnięcie następujących celów:
•W sferze emocjonalno-motywacyjnej i osobowości: obniżenie u uczestników poziomu lęku i napięcia, zdobycie równowagi emocjonalnej, odporności na frustracje, wytrwałości i cierpliwości w wykonywaniu zadań, panowania nad emocjami, syntonii z otoczeniem,  zmotywowanie do pracy, podniesienie poczucia własnej wartości,  zwiększenie zaangażowania w kontakty społeczne, realna ocena siebie, nabycie odpowiedniego stosunku do autorytetów.  W pracy terapeutycznej dąży się do tego, by uczestnicy mieli właściwy stosunek do swojej seksualności i właściwą postawę wobec płci przeciwnej;
•W zakresie samoobsługi i zaradności życiowej: nabycie przez uczestników podstawowych nawyków higienicznych, dbałość o regularne przygotowywanie dla siebie  posiłków, utrzymywanie porządku w swoim otoczeniu, samodzielne dozowanie swoich leków, pilnowanie wizyt lekarskich, samodzielne załatwianie przez uczestników własnych spraw urzędowych, właściwe dysponowanie domowym budżetem;
•W sferze społecznej w pracy terapeutycznej zmierza się do nauczenia uczestników harmonijnego współżycia w grupie, nabycia przez nich umiejętności dzielenia się i niesienia pomocy, umiejętności ponoszenia odpowiedzialności za mienie (np. materiały terapeutyczne, przybory i narzędzia pracy), osobę, zadanie, nabycia przez uczestników umiejętności podporządkowania się przełożonym. Dąży się do tego, by uczestnicy potrafili tworzyć więzi i przyjaźni, właściwie zachowywali się w miejscach publicznych, mieli odpowiedni stosunek do obowiązków, potrafili podejmować zespołowe działania, zgłaszać w sposób zrozumiały swoje potrzeby oraz potrafili dysponować swymi pieniędzmi i planować swoje wydatki,
•W sferze intelektualnej: uzyskanie poprawy w zakresie pamięci, koncentracji uwagi, spostrzegawczości, koordynacji wzrokowo-ruchowej, myślenia, mowy, pisania, czytania, liczenia,  wzbogacenie zasobu wiedzy podstawowej i ogólnej,  rozbudzenie zainteresowań poznawczych i kulturalnych;
•W zakresie umiejętności zawodowych i dojrzałości zawodowej: zmotywowanie do wykonywania prostych czynności zawodowych (np. sprzątanie placówki, wykonywanie czynności pielęgnacyjnych i porządkowych przed obiektem ŚDS, itp.), nabycie specjalistycznych czynności zawodowych (wykonywanie prac witrażowych metodą Tiffany, posługiwanie się sprzętem stolarskim,  wykonywanie potraw kulinarnych itp.), nabycie umiejętności posługiwania się sprzętem gospodarstwa domowego, sprzętem rtv i agd oraz komputerem.  Celem jest nauczenie uczestników dokładności, pracowitości, samodzielności, wytrwałości, twórczości, systematyczności oraz dyscypliny na zajęciach i przestrzegania regulaminu ŚDS;
•W zakresie motoryki małej i dużej celem jest osiągniecie  ogólnej poprawy kondycji fizycznej uczestników,  usprawnienia manualnego, zwiększenia ogólnej aktywności ruchowej, wzbudzenia zainteresowania kulturą fizyczną i rekreacją ruchową.
III.Formy działalności prowadzonej przez Dom dla osiągnięcia wyznaczonych celów
Środowiskowy Dom Samopomocy realizuje powyższe cele poprzez podejmowanie następujących działań w stosunku do uczestników:
•oddziaływania  psychologiczno-pedagogiczne i edukacyjno-terapeutyczne,
•pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych,
•pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych, w tym uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt u lekarza, kontrolowanie systematyczności przyjmowania leków, pomoc w zakupie leków, pomoc w dotarciu do jednostek ochrony zdrowia itp.,
•postępowanie usprawniające fizycznie,
•zabiegi mające na celu podtrzymywanie i rozwijanie u uczestników umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia,
•działania mające na celu przygotowanie uczestników do podjęcia zatrudnienia, w tym w warunkach pracy chronionej na przystosowanym stanowisku pracy  lub uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej,  
•organizowanie imprez integracyjnych.
W placówce prowadzone są następujące zajęcia wspierająco- aktywizujące:
1) Trening funkcjonowania w codziennym życiu; trening ten obejmuje podtrzymywanie i rozwijanie u osób przewlekle psychicznie chorych umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia poprzez udział w następujących treningach grupowych i indywidualnych:
- trening higieniczny – ma na celu wyrabianie nawyków w dziedzinie utrzymania higieny osobistej i otoczenia, dbanie o czystość poszczególnych części ciała (włosów, uszu, zębów, dłoni, stóp, itp.), dbałość o wygląd zewnętrzny,
- trening kulinarny – ma na celu naukę przyrządzania posiłków, wyrobienie umiejętności prawidłowego żywienia i kulturalnego spożywania posiłków, właściwego przechowywania żywności, dbania o higienę własną i otoczenia podczas przyrządzania potraw,
- trening budżetowy – ma na celu przygotowanie uczestników do samodzielnego gospodarowania własnymi pieniędzmi, właściwego dysponowania pieniędzmi (poznanie cen towarów i usług, znajomości stałych opłat, planowanie wydatków, sposoby gospodarowania pieniędzmi),
- trening umiejętności praktycznych – ma na celu naukę obsługi sprzętów i urządzeń domowych (pralki, miksera, kuchenki gazowej, piekarnika itp.), aktywizację do wykonywania czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego np. szycie, pranie, prasowanie,
- trening lekowy – ma na celu kształtowanie u uczestników nawyków przyjmowania leków zgodnie z zaleceniami lekarskimi, nabycie odpowiedzialności za własne zdrowie, uświadomienie szkodliwości nadużywania leków bądź nieprzyjmowania ich w ogóle;
2) Trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów, w tym: kształtowanie pozytywnych relacji uczestnika z osobami bliskimi, sąsiadami, z innymi osobami w różnych sytuacjach życia codziennego; trening ma na celu podnoszenie samoświadomości uczestników i ich umiejętności głębszego poznawania siebie i wglądu we własne doświadczenia. Trening uczy umiejętności współżycia w grupie, a także kształtuje postawy egalitarne, lojalności, uczciwości, odpowiedzialności za innych oraz wartości moralne;
3) Trening umiejętności komunikacyjnych - ma na celu nabycie przez uczestników umiejętności słuchania, nawiązywania i kończenia rozmowy, zadawania pytań, wyrażania próśb, zbierania informacji, udzielania informacji zwrotnych, wydawania poleceń, prowadzenia dyskusji, negocjowania i przekonywania innych. Trening pomaga poprawnie komunikować się z innymi ludźmi, uczy umiejętności współpracy, współdziałania,  asertywności, właściwego stosowania otwartości;
4) Trening umiejętności spędzania czasu wolnego, w tym: rozwijanie zainteresowań literaturą, audycjami radiowymi, telewizyjnymi, Internetem, udział w spotkaniach towarzyskich i kulturalnych; trening polega głównie na umożliwieniu uczestnikom rozrywki i rekreacji, a także na rozwijaniu ich zainteresowań. Terapeuci zwracają uwagę uczestnikom na prawidłowe zachowanie się w miejscach publicznych: kinie, teatrze, kawiarni. Rozwój zainteresowań dotyczy również spędzania czasu wolnego w formach proponowanych przez szeroko pojęte środowisko, jak: parafia, szkoła, gminne ośrodki kultury;
5) Zajęcia z psychologiem obejmującą poradnictwo psychologiczne, trening asertywności, psychoterapię indywidualną, socjoterapię; celem pracy psychologa z uczestnikiem jest uruchomienie procesu zmian, poprawa stanu psychofizycznego uczestnika oraz jego społecznego funkcjonowania, doskonalenie takich umiejętności uczestników, jak: komunikowanie się z innymi osobami, dostrzeganie, rozpoznawanie i nazywanie własnych emocji, zaspokajanie własnych potrzeb oraz rozpoznawanie potrzeb innych osób, rozróżnianie odmienności innych i uczenie się tolerancji wobec odmienności, dostrzeganie swych ograniczeń, wzmacnianie zaufania wobec siebie i innych, stawanie się bardziej otwartym i szczerym, szukanie oparcia w otoczeniu i nawiązywanie trwałych więzi, współpraca i współdziałanie z innymi;
6) Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne – mają na celu pobudzanie i rozwijanie różnych procesów poznawczych, sprawności motorycznej i manualnej, rozwijanie i doskonalenie pamięci, mowy i innych systemów komunikowania, rozwijanie procesów myślenia, wydłużanie czasu koncentracji i uwagi, podtrzymywanie umiejętności czytania, pisania, liczenia itp.,
7) Terapia ruchowa, w tym zajęcia sportowe, turystyka i rekreacja; ma na celu podtrzymanie ogólnej sprawności ruchowej uczestników, usprawnianie jej i rozładowanie napięć;
8) Terapia zajęciowa – ma na celu usprawnianie poprzez zastosowanie różnych planowych i celowych zajęć typu manualnego, jej celem jest też pobudzenie do spontanicznej twórczości, zaspokojenie u uczestników potrzeby osiągnięcia sukcesu, użyteczności ponieważ daje namiastkę pracy zawodowej; w jej ramach odbywają się następujące typy zajęć:
•zajęcia rękodzielniczo-krawieckie – mają na  celu usprawnienie koordynacji wzrokowo-ruchowej jednocześnie rozładowywanie napięć emocjonalnych,
•zajęcia techniczno-plastyczne – mają na celu usprawnienie manualne, poprawę koordynacji wzrokowo-ruchowej,  pobudzanie wyobraźni i wrażliwości, wyciszanie napięć emocjonalnych;
9) Ergoterapia – jej celem jest zdobywanie i poszerzanie kompetencji zawodowych przez uczestników przewlekle psychicznie chorych do podjęcia pracy w warunkach pracy chronionej na przystosowanym stanowisku pracy; ma na celu nabycie przez uczestników odpowiedzialności za zadanie, pobudzenie celowej aktywności, odkrywanie mocnych stron, podnoszenie przez nich własnej samooceny (pewności i wiary w siebie) i zaspokajanie potrzeby użyteczności;
10) Kulturoterapia – jej celem jest zmniejszenie introwersji, oraz lęku, doświadczenie uczucia satysfakcji i odprężenia wywołanego bezpośrednim uczestnictwem w różnych formach aktywności intelektualnej, rozwój kreatywnego podejścia do życia oraz wykształcenie wzorców zachowań społecznych. Działania twórcze podjęte w ramach zajęć zakładają wywołanie pozytywnych zmian w zachowaniach i postawach;
11) Relaksacja - jej celem jest uzyskanie stanu relaksu, a zatem opanowanie wegetatywnych objawów lęku i uzyskanie odprężenia psychicznego. Techniki relaksacyjne  pomagają zredukować stres i pomagają uzyskać przekonanie o możliwości zapanowania nad reakcjami własnego organizmu. Regularnie stosowane stają się dobrą ochroną przed nieustannym napięciem emocjonalnym.
Środowiskowy Dom Samopomocy świadczy osobom przewlekle psychicznie chorym pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, wypełnianiu dokumentów, prowadzeniu rozmów. Współpracuje z rodzinami uczestników oraz innymi osobami i podmiotami działającymi w zakresie udzielania pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi, w tym z ośrodkiem zdrowia, lekarzami psychiatrami i innymi osobami i podmiotami działającymi w obszarze udzielania pomocy.
Różnorodność terapii i treningów służy do tego, żeby każdy z uczestników mógł nie tylko spróbować swoich sił na wielu polach działania, ale także mógł wybrać swój ulubiony obszar i doskonalić się w nim do momentu uzyskania pełnej satysfakcji z działań. Terapia i treningi skierowane do osób przewlekle chorych psychicznie nastawione są na przygotowanie ich do funkcjonowania w społeczeństwie, przełamywania barier społecznych oraz ewentualnego podjęcia przez nie pracy zarobkowej.
Wybór wyszczególnionych powyżej form i metod działania spowodowany jest specyfiką pracy z osobami przewlekle chorymi psychicznie. Jednym z głównych problemów w pracy z tymi uczestnikami jest trudność zaktywizowania ich do jakiejkolwiek formy działalności.
IV.Metody, sposoby i kryteria oceny efektów działalności Domu, w tym postępu uczestników
1. Ocenie działalności Środowiskowego Domu Samopomocy służą następujące metody, sposoby i kryteria:
- sprawozdanie roczne, merytoryczno-finansowe z funkcjonowania ŚDS,
- sprawozdanie z wykonanej kontroli zarządczej,
- ocena funkcjonowania placówki sporządzona na podstawie kontroli merytorycznych,
- ilość instytucji środowiska lokalnego stale lub okazjonalnie współpracująca z placówką,
- udział Domu w projektach na rzecz budowania sieci oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
 - liczba wydanych decyzji na pobyt w Domu,
- liczba uczestników rezygnujących z pobytu wraz z powodami ich odejścia,
-liczba uczestników korzystających z zajęć dodatkowych, w tym klubowych.
2. Ocenie postępu uczestników służą następujące metody, sposoby, narzędzia:
- uwagi   i spostrzeżenia na temat  aktywności, zachowania i motywacji do udziału w zajęciach uczestnika dołączane  indywidualnego planu wspierająco-aktywizującego,
- miesięczna ocena efektów procesu rehabilitacyjnego, w tym postępów czynionych przez uczestnika zajęć w Domu w zakresie funkcjonowania społecznego oraz postępów w zakresie umiejętności życia codziennego, funkcjonowania interpersonalnego, spędzania czasu wolnego oraz postępów w zakresie umiejętności niezbędnych w procesie leczenia uczestników zajęć odnotowywana  na indywidualnym arkuszu oceny postępów w rehabilitacji,
- półroczna ocena i weryfikacja przez Zespół Wspierająco-Aktywizujący postępów terapeutycznych każdego z uczestników,
- końcowa ocena efektów realizacji planu postępowania wspierająco-aktywizującego,
- ocena psychologiczna,
- obecności uczestników na poszczególnych zajęciach w placówce,
- dzienniki zajęć przeprowadzanych z poszczególnymi uczestnikami zawierające m.in. realizowane działania, osiągnięte efekty oraz uwagi.
V.Możliwości realizowania poszczególnych form działalności
Środowiskowy Dom samopomocy w Czarnem  jest usytuowany w dogodnym punkcie komunikacyjnym, w spokojnej, pełnej zieleni okolicy sprzyjającej bezpieczeństwu uczestników. Nie ma barier architektonicznych. Teren wokół placówki jest zagospodarowany z myślą o czynnym i biernym wypoczynku uczestników (altanki, zieleń, rabatki kwiatowe, boisko sportowe).
Kierownik Domu spełnia wymogi związane z wykształceniem i stażem pracy określone w § 9 pkt1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz.U. Nr 238 , poz. 1586).
W Domu zatrudniony jest merytorycznie przygotowany personel w liczbie: terapeuta zajęciowy – 1 etat, instruktorzy terapii zajęciowej 2,5 etatu, psycholog – umowa zlecenie, prowadzi zajęcia jeden raz w tygodniu w godzinach od 8.00 do 13.00.
Liczba pracowników   wynika z przeznaczenia, zadań, wielkości placówki i jej możliwości finansowych.
Kwalifikacje kadry:
-  terapeuta zajęciowy – wykształcenie wyższe pedagogiczne, roczny kurs kwalifikacyjny z zakresu oligofrenopedagogiki, szkolenie dotyczące prowadzenia treningów umiejętności społecznych w zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych – 10-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej  – ukończona dwuletnia szkoła pomaturalna w zakresie terapii zajęciowej, wykształcenie wyższe pedagogiczne – 5-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej – wykształcenie średnie zawodowe w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego, szkolenie dotyczące technik relaksacyjnych i wizualizacji w pracy z klientem – 8-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej - wykształcenie wyższe pedagogiczne - 15-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- psycholog - wykształcenie wyższe psychologiczne, dwuletnie studia podyplomowe w zakresie pomocy psychologicznej rodzinom, prawie 30-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi.
Zajęcia odbywają się w następujących pomieszczeniach:
- dwie pracownie zajęciowe wyposażone w materiały i narzędzia właściwe do prowadzenia zajęć techniczno-plastycznych i rękodzielniczo-krawieckich oraz stolarki,
- sala terapeutyczna przeznaczona do prowadzenia różnego rodzaju treningów,
- pokój do indywidualnego poradnictwa psychologicznego, socjalnego i pedagogicznego  przeznaczony do zajęć psychologicznych i odpoczynku,
- jadalnia, która pełni funkcję sali zajęciowej – pomieszczenie wielofunkcyjne, gdzie oprócz spożywania posiłków uczestnicy podejmują inne aktywności (np. gry stolikowe, zajęcia edukacyjne itp.),
- sala ogólna (spotkań), w której w godzinach dopołudniowych prowadzone są zajęcia fizyczne, w pozostałych wybranych godzinach odbywa się w niej trening spędzania czasu wolnego, a godzinach popołudniowych – zajęcia relaksacyjne,
- pracownia kulinarna wraz z dwoma pomocniczymi pomieszczeniami.
Pomieszczenia wyposażone są w sprzęt niezbędny do realizacji zadań wspierająco-aktywizujących. Dom jest wyposażony w sprzęt  do treningu samoobsługi i zaradności życiowej w postaci pralki automatycznej, żelazka, deski do prasowania, suszarki do włosów i w inne sprzęty w zależności od rodzaju prowadzonej terapii. Uczestnicy mają do dyspozycji sprzęt tv-audio-video oraz sprzęt do wykonywania ćwiczeń ogólnosprawnościowych.
W domu jest łazienka wyposażona w natrysk, gdzie uczestnicy mogą dokonywać codziennej kąpieli.
Środowiskowy Dom Samopomocy w Czarnem  utrzymuje się z dotacji od Wojewody Kujawsko-Pomorskiego. Ze strony  Gminy  Baruchowo okresowo otrzymuje wsparcie kadrowe (np. w formie pracownika gospodarczego) oraz pomoc w przeprowadzaniu prac konserwacyjno-remontowych (np. malowanie obiektu). Placówka pozyskuje również od sponsorów środki rzeczowe z przeznaczeniem na nagrody dla uczestników różnorodnych konkursów organizowanych przez ŚDS.
VI.Przyjęte kierunki dalszego rozwoju
W celu jak najbardziej efektywnego wykonywania działań terapeutycznych pracownicy Środowiskowego Domu Samopomocy w Czarnem  biorą udział, przynajmniej jeden raz w roku, w różnych szkoleniach dotyczących zagadnień związanych z ich pracą terapeutyczną.
Kolejnym działaniem jest wzbogacanie form terapii poprzez wprowadzanie nowych technik terapii, stałe doposażanie sal terapeutycznych w nowe urządzenia i sprzęt.
Środowiskowy Dom Samopomocy w celu aktywizacji zawodowej uczestników współpracuje z różnymi instytucjami, podmiotami i osobami fizycznymi z terenu gminy Baruchowo, dzięki czemu niektórzy z chorych psychicznie uczestników  mają możliwość podejmowania tymczasowych krótkotrwałych prac; w przyszłości zamierza tę współpracę poszerzyć o nowe podmioty i instytucje o zasięgu ponadlokalnym.
Ważnym zadaniem Środowiskowego Domu Samopomocy jest również reprezentowanie interesów osób przewlekle psychicznie chorych na zewnątrz, popularyzowanie tematyki niepełnosprawności z naciskiem na schorzenia psychiczne w środowisku lokalnym do momentu, gdy lokalna społeczność gminna ostatecznie przyjmie pozytywną postawę wobec niepełnosprawności, co jest zadaniem do realizacji na długie lata.
Biorąc pod uwagę istniejącą w środowisku lokalnym tendencję do izolowania osób chorych psychicznie kolejnym ważnym zadaniem Środowiskowego Domu Samopomocy jest docieranie do tychże osób  przebywających w domach i ich rodzin, ze skierowaną do nich ofertą placówki oraz próba przekonania ich do skorzystania z szansy wyjścia do ludzi, jaką daje ŚDS.

PROGRAM DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY W CZARNEM
dla uczestników z upośledzeniem umysłowym
na 2015 rok

I.Cel ogólny funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy
Środowiskowy Dom Samopomocy w Czarnem jest ośrodkiem wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym.  Stanowi  Dom następującego typu:
- typ A - dla osób przewlekle psychicznie chorych,
- typ B -dla osób  upośledzonych umysłowo,
- typ C - dla osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych.
Wszystkie osoby niepełnosprawne pochodzą z terenu gminy Baruchowo. Decyzję na pobyt w Środowiskowym Domu Samopomocy posiada 20 osób. Z usług placówki w formie klubowej mogą  korzystać osoby nie posiadające decyzji natomiast oczekujące na przyjęcie do Środowiskowego Domu Samopomocy.
Nadrzędnym celem Domu jest  stworzenie osobom z upośledzeniem umysłowym  systemu wsparcia, który pomoże im w przystosowaniu się do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w szczególności zwiększy ich zaradność i samodzielność życiową, a także  integrację społeczną.  
Środowiskowy Dom Samopomocy realizuje również cele Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Gminy Baruchowo przyjętego na lata 2012-2015 uchwałą Rady Gminy  Nr XXI.110.2012 w dniu 18.06.2012r.
Jednym z celów programu realizowanym przez Środowiskowy Dom Samopomocy jest m.in.:
- zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym,
- upowszechnianie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej,
- koordynacja różnych form opieki i pomocy.
II.Cele szczegółowe działania Domu
Aby osiągnąć nadrzędny cel  Środowiskowy Dom Samopomocy realizuje następujące priorytetowe cele, jakimi są:
- rozwój i podtrzymywanie umiejętności społecznych i interpersonalnych oraz umiejętności z zakresu samoobsługi (w tym usprawnianie lub podtrzymywanie umiejętności  podstawowych czynności dnia codziennego),
- wsparcie w zakresie zapewnienia uczestnikom  opieki zdrowotnej,
- wyposażenie w umiejętności niezbędne do podjęcia pracy (w tym w ramach terapii zajęciowej),
- integrowanie uczestników z ich środowiskiem lokalnym (w tym rodzinnym).
Natomiast w poszczególnych sferach funkcjonowania osób z upośledzeniem umysłowym zakłada się osiągnięcie następujących celów:
•W sferze emocjonalno-motywacyjnej i osobowości: obniżenie u uczestników poziomu lęku i napięcia, nabycie równowagi emocjonalnej, odporności na frustracje, wytrwałości i cierpliwości w wykonywaniu zadań,  panowania nad emocjami, zwiększenie poczucia własnej wartości, przyjęcie odpowiedniego stosunku do autorytetów.  W pracy terapeutycznej dąży się do tego, by uczestnicy mieli właściwy stosunek do swojej seksualności i właściwą postawę wobec płci przeciwnej.
•W zakresie samoobsługi i zaradności życiowej: nabycie przez uczestników podstawowych nawyków higienicznych, nabycie umiejętności samoobsługi w myciu się, podczas jedzenia, przy zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych, nabycie umiejętności przygotowywania prostych posiłków, samodzielnego dokonywania zakupów, poruszania się  przez uczestników po najbliższej okolicy, w miejscu zamieszkania, nabycie umiejętności utrzymywania porządku w swoim otoczeniu, nabycie umiejętności korzystania ze środków transportu publicznego;
• W sferze społecznej: nabycie umiejętności harmonijnego współżycia w grupie, tworzenia więzi i przyjaźni, dzielenia się i niesienia pomocy, umiejętności ponoszenia odpowiedzialności za mienie (np. materiały terapeutyczne, przybory i narzędzia pracy), osobę, zadanie, nabycie przez uczestników umiejętności podporządkowania się przełożonym, właściwego zachowywania się w miejscach publicznych, przyjęcie odpowiedniego stosunku do obowiązków,  nabycie umiejętności podejmowania zespołowych działań oraz zgłaszania w sposób zrozumiały swoich potrzeb;
•W sferze intelektualnej: poprawa w zakresie pamięci, koncentracji uwagi, spostrzegawczości, koordynacji wzrokowo-ruchowej, myślenia, mowy, pisania, czytania, liczenia, nabycie umiejętności podpisywania się, odczytywania godzin na zegarze, określania daty, przyswojenie przez uczestników podstawowych danych dotyczących swojej osoby (imię, nazwisko, wiek, data urodzenia, miejsce zamieszkania, imiona rodziców, itp.),, rozbudzenie zainteresowań;
•W zakresie umiejętności zawodowych i dojrzałości zawodowej: przyswojenie umiejętności wykonywania prostych czynności pomocniczych (np. mycie naczyń w pracowni kulinarnej, obieranie warzyw itp.), prostych czynności zawodowych (np. sprzątanie placówki, wykonywanie czynności pielęgnacyjnych i porządkowych przed obiektem ŚDS), umiejętności posługiwania się sprzętem gospodarstwa domowego, sprzętem rtv i agd. Wyrobienie wśród  uczestników dokładności, pracowitości, samodzielności, wytrwałości, twórczości, systematyczności oraz dyscypliny na zajęciach i przestrzegania regulaminu ŚDS.
•W zakresie motoryki małej i dużej: poprawa kondycji fizycznej uczestników,  usprawnienie manualne, zwiększenie ogólnej aktywności ruchowej, wzbudzenie zainteresowania kulturą fizyczną i rekreacją ruchową.
Realizacja w/w celów możliwa jest przy akceptacji i wsparciu rodzin i opiekunów osób  z upośledzeniem umysłowym,  dlatego  też  współpraca  z  rodzinami  jest  jednym   z  podstawowych  elementów  pracy  terapeutycznej warunkującym  jej skuteczność.
III.Formy działalności prowadzonej przez Dom dla osiągnięcia wyznaczonych celów
Środowiskowy Dom Samopomocy realizuje powyższe cele głównie poprzez następujące działania:
•pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych,
•pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych,
•postępowanie usprawniające fizycznie,
•oddziaływania  psychologiczno-pedagogiczne i edukacyjno-terapeutyczne,
•zabiegi mające na celu podtrzymywanie i rozwijanie u uczestników umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia,
•działania mające na celu przygotowanie uczestników do podjęcie pracy (głównie w formie uczestnictwa w warsztatach
terapii zajęciowej,  
•organizowanie imprez integracyjnych.
W placówce prowadzone są następujące zajęcia wspierająco- aktywizujące:
1) Trening funkcjonowania w codziennym życiu; trening ten obejmuje podtrzymywanie i rozwijanie u osób z upośledzeniem umysłowym umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia poprzez udział w następujących treningach grupowych i indywidualnych:
- trening nauki higieny – ma na celu wyrabianie nawyków w dziedzinie utrzymania higieny osobistej i otoczenia, dbanie o czystość poszczególnych części ciała (włosów, uszu, zębów, dłoni, stóp, itp.), dbałość o wygląd zewnętrzny,
- trening kulinarny – ma na celu naukę przyrządzania prostych posiłków,  kulturalnego spożywania posiłków, dbania o higienę własną i otoczenia podczas przyrządzania potraw,
- trening budżetowy – ma na celu przyswojenie przez uczestników wiedzy do czego służą pieniądze i w jaki sposób się je zdobywa, gdzie można dokonywać zakupów, w jaki sposób dokonywać zakupów,
- trening umiejętności praktycznych – ma na celu naukę obsługi sprzętów i urządzeń domowych (pralki, miksera, kuchenki gazowej, piekarnika, żelazka, suszarki do włosów itp.), nabycia umiejętności niezbędnych do prowadzenia gospodarstwa domowego np. szycie, pranie, prasowanie;
2) Trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów, w tym: kształtowanie pozytywnych relacji uczestników z osobami bliskimi, sąsiadami, z innymi osobami w różnych sytuacjach życia codziennego.
3) Trening umiejętności komunikacyjnych - w tym umiejętności słuchania, nawiązywania i kończenia rozmowy, zadawania pytań, wyrażania próśb i zgłaszania potrzeb oraz problemów, udzielania informacji zwrotnych. Trening  pomaga poprawnie komunikować się z innymi ludźmi, uczy umiejętności współżycia w grupie, a także kształtuje postawy egalitarne, lojalności, uczciwości, odpowiedzialności za innych oraz wartości moralne;
4) Trening umiejętności spędzania czasu wolnego, w tym: rozwijanie zainteresowań literaturą, audycjami radiowymi, telewizyjnymi,  udział w spotkaniach towarzyskich i kulturalnych; trening polega głównie na umożliwieniu uczestnikom rozrywki i rekreacji, a także na rozwijaniu ich zainteresowań. Terapeuci zwracają uwagę uczestnikom na prawidłowe zachowanie się w miejscach publicznych: kinie, teatrze, kawiarni. Rozwój zainteresowań dotyczy również spędzania czasu wolnego w formach proponowanych przez szeroko pojęte środowisko, jak: parafia, szkoła, gminne ośrodki kultury;
5) Zajęcia z psychologiem obejmujące poradnictwo psychologiczne, psychoterapię indywidualną, socjoterapię; celem pracy psychologa z uczestnikami jest uruchomienie procesu zmian, poprawa stanu psychofizycznego uczestników oraz ich społecznego funkcjonowania, doskonalenie takich umiejętności uczestników, jak: komunikowanie się z innymi osobami, dostrzeganie, rozpoznawanie i nazywanie własnych emocji, zaspokajanie własnych potrzeb oraz rozpoznawanie potrzeb innych osób,   wzmacnianie zaufania wobec innych, stawanie się bardziej otwartym i szczerym, szukanie oparcia w otoczeniu i nawiązywanie trwałych więzi, współpraca i współdziałanie z innymi,
6) Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne – mają na celu rozwijanie i doskonalenie zmysłów uczestników, rozwijanie orientacji czasowej i przestrzennej, kształtowanie i rozwijanie różnych procesów poznawczych, sprawności motorycznej i manualnej, rozwijanie i doskonalenie pamięci, mowy i innych systemów komunikowania, wydłużanie czasu koncentracji i uwagi, podtrzymywanie umiejętności czytania, pisania, liczenia itp.,
7) Terapia ruchowa, w tym zajęcia sportowe, turystyka i rekreacja; ma na celu podtrzymanie ogólnej sprawności ruchowej uczestników, usprawnianie jej i rozładowanie napięć,
8) Terapia zajęciowa – ma na celu usprawnianie poprzez zastosowanie różnych planowych i celowych zajęć typu manualnego, jej celem jest też pobudzenie do spontanicznej twórczości, zaspokojenie u uczestników potrzeby osiągnięcia sukcesu, użyteczności ponieważ daje namiastkę pracy zawodowej; w jej ramach odbywają się następujące typy zajęć:
- zajęcia rękodzielniczo-krawieckie – mają na  celu usprawnienie koordynacji wzrokowo-ruchowej jednocześnie rozładowywanie napięć emocjonalnych,
- zajęcia techniczno-plastyczne – mają na celu usprawnienie manualne, poprawę koordynacji wzrokowo-ruchowej,  pobudzanie wyobraźni i wrażliwości, wyciszanie napięć emocjonalnych, nabycie przez uczestników (w podstawowym zakresie) umiejętności dokonywania drobnych napraw w gospodarstwie domowym, posługiwania się narzędziami używanymi w gospodarstwie domowym;
9) Ergoterapia – jej celem jest zdobywanie i poszerzanie kompetencji zawodowych przez uczestników, przygotowanie uczestników z upośledzeniem umysłowym do podjęcia zajęć w ramach warsztatów terapii zajęciowej; ma na celu nabycie przez uczestników odpowiedzialności za zadanie, cierpliwości, systematyczności, dokładności, wytrwałości, pracowitości, twórczości, dyscypliny, podnoszenie przez nich własnej samooceny (pewności i wiary w siebie) i zaspokajanie potrzeby użyteczności;
10) kulturoterapia – jej celem jest zmniejszenie introwersji oraz lęku, doświadczenie uczucia satysfakcji i odprężenia wywołanego bezpośrednim uczestnictwem w różnych formach aktywności twórczej, rozwijanie współpracy z grupą;
11) Relaksacja - jej celem jest uzyskanie stanu relaksu, a zatem opanowanie wegetatywnych objawów lęku i uzyskanie odprężenia psychicznego.
Środowiskowy Dom Samopomocy świadczy uczestnikom pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, wypełnianiu dokumentów, prowadzeniu rozmów.
Dom udziela również wsparcia  rodzinom i opiekunom osób z upośledzeniem umysłowym poprzez:
•pomoc w akceptacji i zrozumieniu  niepełnosprawności intelektualnej oraz w radzeniu sobie z nią,
•udzielanie wsparcia   psychologicznego,
•kreowanie pozytywnego, realnego wizerunku osób niepełnosprawnych intelektualnie, przeciwdziałanie pojawiającym się stereotypom.
Placówka prowadzi też współpracę z podmiotami działającymi na terenie gminy Baruchowo - Gminnym Ośrodkiem
Pomocy Społecznej w Baruchowie, Zespołem Szkół w Baruchowie, NZOZ w Kłótnie, a także z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie we Włocławku, poradniami specjalistycznymi i innymi organizacjami czy osobami prywatnymi wspomagającymi uczestników
Wybór wyszczególnionych powyżej form i metod działania spowodowany jest specyfiką pracy z osobami z upośledzeniem umysłowym. Wyżej wymieniona działalność terapeutyczno-pedagogiczna nakierunkowana na osoby z upośledzeniem umysłowym ma na celu zapobieganie pogłębianiu się istniejącego już u nich niedorozwoju lub powstawaniu innych dodatkowych upośledzeń, usprawnianie elementów chorych lub zaburzonych oraz wzmacnianie osłabionych, stymulowanie i dynamizowanie ogólnego rozwoju oraz kompensowanie istniejących braków i trwałych uszkodzeń organicznych w celu podniesienia ogólnej sprawności tych osób.
IV.Metody, sposoby i kryteria oceny efektów działalności Domu, w tym postępu uczestników
1. Ocenie działalności Środowiskowego Domu Samopomocy służą następujące metody, sposoby i kryteria:
- sprawozdanie roczne, merytoryczno-finansowe z funkcjonowania ŚDS,
- sprawozdanie z wykonanej kontroli zarządczej,
- ocena funkcjonowania placówki sporządzona na podstawie kontroli merytorycznych,
- ilość instytucji środowiska lokalnego stale lub okazjonalnie współpracująca z placówką,
- udział Domu w projektach na rzecz budowania sieci oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
- liczba wydanych decyzji na pobyt w Domu,
- liczba uczestników rezygnujących z pobytu wraz z powodami ich odejścia,
- liczba uczestników korzystających z zajęć dodatkowych, w tym klubowych.
2. Ocenie postępu uczestników służą następujące metody, sposoby, narzędzia:
- uwagi   i spostrzeżenia na temat  aktywności, zachowania i motywacji do udziału w zajęciach uczestnika dołączane  indywidualnego planu wspierająco-aktywizującego,
- miesięczna ocena efektów procesu rehabilitacyjnego, w tym postępów czynionych przez uczestnika zajęć w Domu w zakresie funkcjonowania społecznego oraz postępów w zakresie umiejętności życia codziennego, funkcjonowania interpersonalnego, spędzania czasu wolnego oraz postępów w zakresie umiejętności niezbędnych w procesie leczenia uczestników zajęć odnotowywana  na indywidualnym arkuszu oceny postępów w rehabilitacji,
- półroczna ocena i weryfikacja przez Zespół Wspierająco-Aktywizujący postępów terapeutycznych każdego z uczestników,
- końcowa ocena efektów realizacji planu postępowania wspierająco-aktywizującego,
- ocena psychologiczna,
- obecności uczestników na poszczególnych zajęciach w placówce,
- dzienniki zajęć przeprowadzanych z poszczególnymi uczestnikami zawierające m.in. realizowane działania, osiągnięte efekty oraz uwagi.
V.Możliwości realizacyjne poszczególnych form działania
Środowiskowy Dom samopomocy w Czarnem  jest usytuowany w dogodnym punkcie komunikacyjnym, w spokojnej, pełnej zieleni okolicy sprzyjającej bezpieczeństwu uczestników. Nie ma barier architektonicznych. Teren wokół placówki jest zagospodarowany z myślą o czynnym i biernym wypoczynku uczestników (altanka, zieleń, rabatki kwiatowe, boisko sportowe).
Kierownik Domu spełnia wymogi związane z wykształceniem i stażem pracy określone w § 9 pkt1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz.U. Nr 238 , poz. 1586).
W Domu zatrudniony jest merytorycznie przygotowany personel w liczbie: terapeuta zajęciowy – 1 etat, instruktorzy terapii zajęciowej 2,5 etatu, psycholog – umowa zlecenie, prowadzi zajęcia jeden raz w tygodniu w godzinach od 8.00 do 13.00.
Liczba pracowników   wynika z przeznaczenia, zadań, wielkości placówki i jej możliwości finansowych.
Kwalifikacje kadry:
-  terapeuta zajęciowy – wykształcenie wyższe pedagogiczne, roczny kurs kwalifikacyjny z zakresu oligofrenopedagogiki, szkolenie dotyczące prowadzenia treningów umiejętności społecznych w zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych – 10-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej  – wykształcenie wyższe pedagogiczne – 15-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej – ukończona dwuletnia szkoła pomaturalna w zakresie terapii zajęciowej, wykształcenie pedagogiczne – 5 letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej – wykształcenie średnie zawodowe w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego, szkolenie dotyczące technik relaksacyjnych i wizualizacji w pracy z klientem – 8-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- psycholog - wykształcenie wyższe psychologiczne, dwuletnie studia podyplomowe w zakresie pomocy psychologicznej rodzinom, prawie 30-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi.
Zajęcia odbywają się w następujących pomieszczeniach:
- dwie pracownie zajęciowe wyposażone w materiały i narzędzia właściwe do prowadzenia zajęć techniczno-plastycznych i rękodzielniczo-krawieckich,
- sala terapeutyczna przeznaczona do prowadzenia różnego rodzaju treningów,
- pokój do indywidualnego poradnictwa psychologicznego, socjalnego i pedagogicznego  przeznaczony do zajęć psychologicznych i odpoczynku,
- jadalnia, która pełni funkcję sali zajęciowej – pomieszczenie wielofunkcyjne, gdzie oprócz spożywania posiłków uczestnicy podejmują inne aktywności (np. gry stolikowe, zajęcia edukacyjne itp.),
- sala ogólna (spotkań), w której w godzinach dopołudniowych prowadzone są zajęcia fizyczne, w pozostałych wybranych godzinach odbywa się w niej trening spędzania czasu wolnego, a godzinach popołudniowych – zajęcia relaksacyjne,
- pracownia kulinarna.
Pomieszczenia wyposażone są w sprzęt niezbędny do realizacji zadań wspierająco-aktywizujących. Dom jest wyposażony w sprzęt  do treningu samoobsługi i zaradności życiowej w postaci pralki automatycznej, żelazka, deski do prasowania, suszarki do włosów i w inne sprzęty w zależności od rodzaju prowadzonej terapii. Uczestnicy mają do dyspozycji sprzęt tv-audio-video oraz sprzęt do wykonywania ćwiczeń ogólnosprawnościowych.
W domu jest łazienka wyposażona w natrysk, gdzie uczestnicy mogą dokonywać codziennej kąpieli.
Środowiskowy Dom Samopomocy w Czarnem  utrzymuje się z dotacji od Wojewody Kujawsko-Pomorskiego. Ze strony  Gminy  Baruchowo okresowo otrzymuje wsparcie kadrowe (np. w formie pracownika gospodarczego) oraz pomoc w przeprowadzaniu prac konserwacyjno-remontowych (np. malowanie obiektu). Placówka pozyskuje również od sponsorów środki rzeczowe z przeznaczeniem na nagrody dla uczestników różnorodnych konkursów organizowanych przez ŚDS.
VI.Przyjęte kierunki dalszego rozwoju
W celu jak najbardziej efektywnego wykonywania działań terapeutycznych pracownicy Środowiskowego Domu Samopomocy w Czarnem  biorą udział, przynajmniej jeden raz w roku, w różnych szkoleniach dotyczących zagadnień związanych z ich pracą terapeutyczną. Kolejnym działaniem jest wzbogacanie form terapii poprzez wprowadzanie nowych technik terapii, stałe doposażanie sal terapeutycznych w nowe urządzenia i sprzęt.
Środowiskowy Dom Samopomocy w celu aktywizacji zawodowej uczestników współpracuje z różnymi instytucjami, podmiotami i osobami fizycznymi z terenu gminy Baruchowo, dzięki czemu niektórzy z upośledzonych umysłowo uczestników  mają możliwość podejmowania tymczasowych krótkotrwałych prac; w przyszłości zamierza tę współpracę poszerzyć o nowe podmioty i instytucje o zasięgu ponadlokalnym.
Ważnym zadaniem Środowiskowego Domu Samopomocy jest również reprezentowanie interesów osób z upośledzeniem umysłowym na zewnątrz. Chcąc zapobiec powszechnemu zjawisku dyskryminacji czy może raczej złej kategoryzacji upośledzonych umysłowo Środowiskowy Dom Samopomocy jako cel stawia sobie pedagogizację środowiska lokalnego, czyli przybliżenie sprawnym jednostkom problemów, specyfiki rozwojowej i warunków życia osób z dysfunkcjami.
Biorąc pod uwagę istniejącą w środowisku lokalnym tendencję do izolowania osób niepełnosprawnych kolejnym ważnym zadaniem Środowiskowego Domu Samopomocy jest docieranie do osób z upośledzeniem umysłowym przebywających w domach i ich rodzin, ze skierowaną do nich ofertą placówki oraz próba przekonania ich do skorzystania z szansy wyjścia do ludzi, jaką daje ŚDS.

PROGRAM DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY W CZARNEM
ustanowiony dla uczestników wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych
na rok 2015

I.Cel ogólny funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy
Środowiskowy Dom Samopomocy w Czarnem jest ośrodkiem wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Stanowi  Dom następującego typu:
- typ A - dla osób przewlekle psychicznie chorych,
- typ B -dla osób  upośledzonych umysłowo.,
- typ C - dla osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych.
Wszystkie osoby niepełnosprawne pochodzą z terenu gminy Baruchowo. Decyzję na pobyt w Środowiskowym Domu Samopomocy posiada 20 osób. Z usług placówki w formie klubowej mogą  korzystać osoby nie posiadające decyzji natomiast oczekujące na przyjęcie do Środowiskowego Domu Samopomocy.
Działając zgodnie z ustawą o pomocy społecznej Środowiskowy Dom Samopomocy poprzez świadczone usługi realizuje główny cel, jakim jest usamodzielnienie osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych, w funkcjonowaniu na co dzień w środowisku rodzinnym i lokalnym, w takim zakresie jakim jest to możliwe oraz zwiększenie ich integracji społecznej.
Środowiskowy Dom Samopomocy realizuje również cele Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Gminy Baruchowo przyjętego na lata 2012-2015 uchwałą Rady Gminy  Nr XXI.110.2012 w dniu 18.06.2012r.
Jednym z celów programu realizowanym przez Środowiskowy Dom Samopomocy jest m.in.:
- zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym,
- upowszechnianie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej,
- koordynacja różnych form opieki i pomocy.
II.Cele szczegółowe, w tym priorytety działalności   Domu Środowiskowy Dom Samopomocy w pracy z uczestnikami, w swoim programie zakłada następujące cele, których realizacja jest zadaniem priorytetowym:
• kształtowanie umiejętności społecznego funkcjonowania i umiejętności z zakresu samoobsługi (w tym usprawnianie lub podtrzymywanie umiejętności  podstawowych czynności dnia codziennego),
• podniesienie świadomości uczestników w zakresie profilaktyki zdrowotnej, motywowanie do leczenia i rehabilitacji,
• integrowanie uczestników z ich środowiskiem lokalnym (w tym rodzinnym),
• motywowanie do celowej aktywności (w tym aktywności zawodowej).
Natomiast w poszczególnych sferach funkcjonowania osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych zakłada się osiągnięcie następujących celów:
• W sferze emocjonalno-motywacyjnej i osobowości: obniżenie u uczestników poziomu lęku i napięcia, zdobycie przez nich równowagi emocjonalnej, odporności na frustracje, wytrwałości i cierpliwości w wykonywaniu zadań, nabycie umiejętności panowania nad emocjami,  syntonia z otoczeniem,  zmotywowanie do pracy, podniesienie poczucia własnej wartości,  zaangażowanie w kontakty społeczne, nabycie umiejętności realnej oceny swojego stanu, skupienia przez uczestników zainteresowania na otoczeniu, a nie na sobie i swoich dolegliwościach;
• W zakresie samoobsługi i zaradności życiowej: wykształcenie/przywrócenie  podstawowych nawyków higienicznych, dbałość o wygląd zewnętrzny, o właściwe odżywianie, utrzymywanie porządku w swoim otoczeniu, samodzielne dozowanie swoich leków, nabycie/przywrócenie umiejętności organizowania spraw związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego;
• W sferze społecznej: nauczenie uczestników harmonijnego współżycia w grupie, nabycie przez nich umiejętności dzielenia się i niesienia pomocy, umiejętności ponoszenia odpowiedzialności za mienie (np. materiały terapeutyczne, przybory i narzędzia pracy), osobę, zadanie, nabycie przez uczestników umiejętności tworzenia i podtrzymywania więzi i przyjaźni, umiejętności właściwego zachowywania się w miejscach publicznych, posiadanie przez nich odpowiedniego stosunku do obowiązków, zmiana postawy bierno-oczekującej na postawę czynną wobec otoczenia;
• W sferze intelektualnej: poprawa w zakresie pamięci, koncentracji uwagi, spostrzegawczości, koordynacji wzrokowo-ruchowej, myślenia, mowy, pisania, czytania, liczenia, wzbogacenie zasobu wiedzy podstawowej i ogólnej, odnowienie/rozbudzenie zainteresowań poznawczych i kulturalnych;
• W zakresie umiejętności zawodowych i dojrzałości zawodowej: zaangażowanie do wykonywania, w zależności od możliwości, prostych lub specjalistycznych czynności zawodowych, pobudzenie do jakiejkolwiek regularnej aktywności, której celem będzie wyrobienie u uczestników takich cech, jak:   dokładność, pracowitość, samodzielność, wytrwałość, twórczość, systematyczność oraz dyscyplina na zajęciach i przestrzeganie regulaminu ŚDS. Nabycie przez uczestników (lub przywrócenie) umiejętności posługiwania się sprzętem gospodarstwa domowego, sprzętem rtv i agd;
• W zakresie motoryki małej i dużej zmierza się do ogólnej poprawy kondycji fizycznej uczestników,  usprawnienia manualnego, zwiększenia ogólnej aktywności ruchowej, wzbudzenia zainteresowania rekreacją ruchową.
III.Formy działalności prowadzonej przez Dom dla osiągnięcia wyznaczonych celów

Środowiskowy Dom Samopomocy realizuje powyższe cele głównie poprzez następujące działania:
• pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych,
• pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych, w tym uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt u lekarza,   
kontrolowanie systematyczności przyjmowania leków, pomoc w zakupie leków, pomoc w dotarciu do jednostek ochrony 
zdrowia itp.,
• postępowanie usprawniające fizycznie,
• oddziaływania  psychologiczno-pedagogiczne i edukacyjno-terapeutyczne,
• zabiegi mające na celu podtrzymywanie i rozwijanie u uczestników umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia,
• działania mające na celu przygotowanie uczestników do podjęcia zatrudnienia, w tym w warunkach pracy chronionej na  
przystosowanym stanowisku pracy  lub uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej,  
• organizowanie imprez integracyjnych.
W placówce prowadzone są następujące zajęcia wspierająco- aktywizujące:
1) Trening funkcjonowania w codziennym życiu; trening ten obejmuje podtrzymywanie i rozwijanie u osób przewlekle psychicznie chorych umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia poprzez udział w następujących treningach grupowych i indywidualnych:
- trening nauki higieny – ma na celu wyrabianie/przywracanie nawyków w dziedzinie utrzymania higieny osobistej i otoczenia, dbanie o czystość poszczególnych części ciała (włosów, uszu, zębów, dłoni, stóp, itp.), dbałość o wygląd zewnętrzny,
- trening kulinarny – ma na celu naukę przyrządzania posiłków, wyrobienie umiejętności prawidłowego żywienia i kulturalnego spożywania posiłków, właściwego przechowywania żywności, dbania o higienę własną i otoczenia podczas przyrządzania potraw,
- trening budżetowy – ma na celu wsparcie uczestników w samodzielnym gospodarowaniu własnymi pieniędzmi, właściwym dysponowaniu pieniędzmi ( planowanie wydatków, sposoby gospodarowania pieniędzmi itp.),
- trening umiejętności praktycznych – ma na celu naukę obsługi sprzętów i urządzeń domowych (pralki, miksera, kuchenki gazowej, piekarnika itp.), aktywizację do wykonywania czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego np. szycie, pranie, prasowanie,
- trening zdrowotny – ma na celu kształtowanie u uczestników nawyków przyjmowania leków zgodnie z zaleceniami lekarskimi, nabycie odpowiedzialności za własne zdrowie, uświadomienie szkodliwości nadużywania leków bądź nieprzyjmowania ich w ogóle, uświadomienie konieczności odbywania systematycznych wizyt lekarskich, prowadzenia zdrowego stylu życia (właściwe odżywianie, przestrzeganie diety, itp.);
2) Trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów, ma na celu kształtowanie pozytywnych relacji uczestników z osobami bliskimi, sąsiadami, z innymi osobami w różnych sytuacjach życia codziennego, podnoszenie samoświadomości uczestników i ich umiejętności głębszego poznawania siebie i wglądu we własne doświadczenia;
3) Trening umiejętności komunikacyjnych, w tym: umiejętności słuchania, nawiązywania i kończenia rozmowy, zadawania pytań, wyrażania próśb, zbieranie informacji, udzielanie informacji zwrotnych, wydawanie poleceń, prowadzenie dyskusji, negocjowanie i przekonywanie innych. Trening pomaga poprawnie komunikować się z innymi ludźmi, uczy umiejętności współpracy, współdziałania,  asertywności, właściwego stosowania otwartości;
4) Trening umiejętności spędzania czasu wolnego, w tym: rozwijanie zainteresowań literaturą, audycjami radiowymi, telewizyjnymi, Internetem, udział w spotkaniach towarzyskich i kulturalnych; trening polega głównie na umożliwieniu uczestnikom rozrywki i rekreacji, a także na rozwijaniu ich zainteresowań. Terapeuci zwracają uwagę uczestnikom na prawidłowe zachowanie się w miejscach publicznych: kinie, teatrze, kawiarni. Rozwój zainteresowań dotyczy również spędzania czasu wolnego w formach proponowanych przez szeroko pojęte środowisko, jak: parafia, szkoła, gminne ośrodki kultury;
5) Zajęcia z psychologiem obejmującą poradnictwo psychologiczne, trening asertywności, psychoterapię indywidualną, socjoterapię; celem pracy psychologa z uczestnikiem jest uruchomienie procesu zmian, poprawa stanu psychofizycznego uczestnika oraz jego społecznego funkcjonowania,  podniesienie samooceny, dostrzeganie przez uczestników swych ograniczeń i zaakceptowanie własnej niepełnosprawności, dostrzeganie, rozpoznawanie i nazywanie własnych emocji, zaspokajanie własnych potrzeb oraz rozpoznawanie potrzeb innych osób,  wzmacnianie zaufania wobec innych, stawanie się bardziej otwartym i szczerym, szukanie oparcia w otoczeniu i nawiązywanie trwałych więzi, współpraca i współdziałanie z innymi;
6) Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne – mają na celu kształtowanie i rozwijanie różnych procesów poznawczych, sprawności motorycznej i manualnej, rozwijanie i doskonalenie pamięci, mowy i innych systemów komunikowania, rozwijanie procesów myślenia, wydłużanie czasu koncentracji i uwagi, podtrzymywanie umiejętności czytania, pisania, liczenia itp.,
7) Terapia ruchowa, w tym zajęcia sportowe, turystyka i rekreacja; ma na celu powstrzymywanie niekorzystnych zmian w ogólnej sprawności ruchowej uczestników, usprawnianie jej i rozładowanie napięć,
8) Terapia zajęciowa – ma na celu usprawnianie poprzez zastosowanie różnych planowych i celowych zajęć typu manualnego, jej celem jest też pobudzenie do spontanicznej twórczości, zaspokojenie u uczestników potrzeby osiągnięcia sukcesu, użyteczności ponieważ daje namiastkę pracy zawodowej; w jej ramach odbywają się następujące typy zajęć:
• zajęcia rękodzielniczo-krawieckie – mają na  celu usprawnienie koordynacji wzrokowo-ruchowej jednocześnie rozładowywanie napięć emocjonalnych,
• zajęcia techniczno-plastyczne – mają na celu usprawnienie manualne, poprawę koordynacji wzrokowo-ruchowej,  pobudzanie wyobraźni i wrażliwości, wyciszanie napięć emocjonalnych;
9) Ergoterapia – jej głównym celem jest zapobieganie skutkom ograniczenia aktywności, która towarzyszy chorobie i przywracanie zdolności do aktywnego życia w interakcji z otoczeniem społecznym, odkrywanie mocnych stron, podnoszenie  własnej samooceny przez uczestników (pewności i wiary w siebie) i zaspokajanie potrzeby użyteczności; ma na celu nabycie przez uczestników odpowiedzialności za zadanie;
10) Kulturoterapia – jej celem jest zmniejszenie introwersji, oraz lęku, doświadczenie uczucia satysfakcji i odprężenia wywołanego bezpośrednim uczestnictwem w różnych formach aktywności intelektualnej, rozwijanie współpracy z grupą;
11) Relaksacja - jej celem jest uzyskanie stanu relaksu, a zatem opanowanie wegetatywnych objawów lęku i uzyskanie odprężenia psychicznego. Techniki relaksacyjne  pomagają zredukować stres i pomagają uzyskać przekonanie o możliwości zapanowania nad reakcjami własnego organizmu. Regularnie stosowane stają się dobrą ochroną przed nieustannym napięciem emocjonalnym. W niektórych odmianach zaburzeń nerwicowych (samoistnie przemijających) mogą być główną metodą pomocy pozwalającą na uzyskanie poprawy samopoczucia.
Środowiskowy Dom Samopomocy świadczy uczestnikom pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, wypełnianiu dokumentów, prowadzeniu rozmów.
Środowiskowy Dom Samopomocy współpracuje również z rodzinami lub opiekunami uczestników. Współpraca obejmuje w szczególności:
• psychoedukację, objaśnianie specyfiki choroby, poradnictwo,
• kształtowanie prawidłowych postaw w stosunku do osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych,
• kontakty z innymi instytucjami w celu rozwiązywania bieżących problemów rodziny,
• pomoc w problemach opiekuńczych i  relacjach z bliskimi.
Placówka prowadzi też współpracę z podmiotami działającymi na terenie gminy Baruchowo - Gminnym Ośrodkiem
Pomocy Społecznej w Baruchowie, Zespołem Szkół w Baruchowie, NZOZ w Kłótnie, a także z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie we Włocławku, poradniami specjalistycznymi, psychiatrami i innymi organizacjami czy osobami prywatnymi wspomagającymi uczestników.
Terapia i treningi skierowane do osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych  nastawione są przede wszystkim na zminimalizowanie niekorzystnych psychicznych skutków choroby u uczestników, włączanie ich w życie społeczne, usprawnianie fizyczne i aktywizowanie głównie w zakresie samoobsługi i zaradności życiowej. Zajęcia prowadzone w placówce oraz poza placówką umożliwiają rozwój pozytywnych relacji międzyludzkich. Przełamywane są  bariery między osobami wykazującymi inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych, a ich rodzinami,
oraz lokalnym środowiskiem osób sprawnych.
Wybór wyszczególnionych powyżej form i metod działania spowodowany jest specyfiką pracy z osobami wykazującymi inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych. Jednym z głównych problemów w pracy z tymi uczestnikami, u których nastąpiło sprzężenie niepełnosprawności fizycznej spowodowanej przez chorobę z zaburzeniami psychicznymi również będącymi skutkiem przebytego lub aktualnie toczącego się stanu chorobowego, jest koncentrowanie przez uczestników uwagi na chorobie i głęboko tkwiące przekonanie, że wyklucza ona jakąkolwiek długotrwałą i systematyczną aktywność.
IV.Metody, sposoby i kryteria oceny efektów działalności Domu, z uwzględnieniem uczestników
1. Ocenie działalności Środowiskowego Domu Samopomocy służą następujące metody, sposoby i kryteria:
- sprawozdanie roczne, merytoryczno-finansowe z funkcjonowania ŚDS,
- sprawozdanie z wykonanej kontroli zarządczej,
- ocena funkcjonowania placówki sporządzona na podstawie kontroli merytorycznych,
- ilość instytucji środowiska lokalnego stale lub okazjonalnie współpracująca z placówką,
- udział Domu w projektach na rzecz budowania sieci oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
- liczba wydanych decyzji na pobyt w Domu,
- liczba uczestników rezygnujących z pobytu wraz z powodami ich odejścia,
-liczba uczestników korzystających z zajęć dodatkowych, w tym klubowych.
2. Ocenie postępu uczestników służą następujące metody, sposoby, narzędzia:
- uwagi   i spostrzeżenia na temat  aktywności, zachowania i motywacji do udziału w zajęciach uczestnika dołączane  indywidualnego planu wspierająco-aktywizującego,
- miesięczna ocena efektów procesu terapeutycznego, w tym postępów czynionych przez uczestnika zajęć w Domu w zakresie funkcjonowania społecznego oraz postępów w zakresie umiejętności życia codziennego, funkcjonowania interpersonalnego, spędzania czasu wolnego oraz postępów w zakresie umiejętności niezbędnych w procesie leczenia uczestników zajęć odnotowywana  na indywidualnym arkuszu oceny postępów w rehabilitacji,
- półroczna ocena i weryfikacja przez Zespół Wspierająco-Aktywizujący postępów terapeutycznych każdego z uczestników,
- końcowa ocena efektów realizacji planu postępowania wspierająco-aktywizującego,
- ocena psychologiczna,
- obecności uczestników na poszczególnych zajęciach w placówce,
- dzienniki zajęć przeprowadzanych z poszczególnymi uczestnikami zawierające m.in. realizowane działania, osiągnięte efekty oraz uwagi.
V.Możliwości realizacyjne poszczególnych form działania
Środowiskowy Dom samopomocy w Czarnem  jest usytuowany w dogodnym punkcie komunikacyjnym, w spokojnej, pełnej zieleni okolicy sprzyjającej bezpieczeństwu uczestników. Nie ma barier architektonicznych. Teren wokół placówki jest zagospodarowany z myślą o czynnym i biernym wypoczynku uczestników (altanka, zieleń, rabatki kwiatowe, boisko sportowe).
Kierownik Domu spełnia wymogi związane z wykształceniem i stażem pracy określone w § 9 pkt1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz.U. Nr 238 , poz. 1586).
W Domu zatrudniony jest merytorycznie przygotowany personel w liczbie: terapeuta zajęciowy – 1 etat, instruktorzy terapii zajęciowej 2,5 etatu, psycholog – umowa zlecenie, prowadzi zajęcia jeden raz w tygodniu w godzinach od 8.00 do 13.00.
Liczba pracowników   wynika z przeznaczenia, zadań, wielkości placówki i jej możliwości finansowych.
Kwalifikacje kadry:
-  terapeuta zajęciowy – wykształcenie wyższe pedagogiczne, roczny kurs kwalifikacyjny z zakresu oligofrenopedagogiki, szkolenie dotyczące prowadzenia treningów umiejętności społecznych w zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych – 10-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej  – wykształcenie wyższe pedagogiczne – 15-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej – ukończona dwuletnia szkoła pomaturalna w zakresie terapii zajęciowej, wykształcenie wyższe pedagogiczne – 5 letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- instruktor terapii zajęciowej – wykształcenie średnie zawodowe w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego, szkolenie dotyczące technik relaksacyjnych i wizualizacji w pracy z klientem – 8-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- psycholog - wykształcenie wyższe psychologiczne, dwuletnie studia podyplomowe w zakresie pomocy psychologicznej rodzinom, prawie 30-letni staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi.
Zajęcia odbywają się w następujących pomieszczeniach:
- dwie pracownie zajęciowe wyposażone w materiały i narzędzia właściwe do prowadzenia zajęć techniczno-plastycznych i rękodzielniczo-krawieckich oraz stolarki,
- sala terapeutyczna przeznaczona do prowadzenia różnego rodzaju treningów,
- pokój do indywidualnego poradnictwa psychologicznego, socjalnego i pedagogicznego  przeznaczony do zajęć psychologicznych i odpoczynku,
- jadalnia, która pełni funkcję sali zajęciowej – pomieszczenie wielofunkcyjne, gdzie oprócz spożywania posiłków uczestnicy podejmują inne aktywności (np. gry stolikowe, zajęcia edukacyjne itp.),
- sala ogólna (spotkań), w której w godzinach dopołudniowych prowadzone są zajęcia fizyczne, w pozostałych wybranych godzinach odbywa się w niej trening spędzania czasu wolnego, a godzinach popołudniowych – zajęcia relaksacyjne,
- pracownia kulinarna.
Pomieszczenia wyposażone są w sprzęt niezbędny do realizacji zadań wspierająco-aktywizujących. Dom jest wyposażony w sprzęt  do treningu samoobsługi i zaradności życiowej w postaci pralki automatycznej, żelazka, deski do prasowania, suszarki do włosów i w inne sprzęty w zależności od rodzaju prowadzonej terapii. Uczestnicy mają do dyspozycji sprzęt tv-audio-video oraz sprzęt do wykonywania ćwiczeń ogólnosprawnościowych.
W domu jest łazienka wyposażona w natrysk, gdzie uczestnicy mogą dokonywać codziennej kąpieli.
Środowiskowy Dom Samopomocy w Czarnem  utrzymuje się z dotacji od Wojewody Kujawsko-Pomorskiego. Ze strony  Gminy  Baruchowo okresowo otrzymuje wsparcie kadrowe (np. w formie pracownika gospodarczego) oraz pomoc w przeprowadzaniu prac konserwacyjno-remontowych (np. malowanie obiektu). Placówka pozyskuje również od sponsorów środki rzeczowe z przeznaczeniem na nagrody dla uczestników różnorodnych konkursów organizowanych przez ŚDS.
VI.Przyjęte kierunki dalszego rozwoju
W Środowiskowym Domu Samopomocy w celu podniesienia jakości świadczonych usług przyjmuje się różnorodne kierunki dalszego rozwoju. Jednym z nich jest zatrudnianie wykwalifikowanej kadry, inwestowanie w podnoszenie przez pracowników Środowiskowego Domu Samopomocy w Czarnem  kwalifikacji związanych z ich pracą terapeutyczną. Kolejnym działaniem jest wzbogacanie form terapii poprzez wprowadzanie nowych technik terapii, stałe doposażanie sal terapeutycznych w nowe urządzenia i sprzęt.
Środowiskowy Dom Samopomocy w celu szeroko pojmowanej aktywizacji  uczestników stale współpracuje z różnymi instytucjami, podmiotami i osobami fizycznymi z terenu gminy Baruchowo; w przyszłości zamierza tę współpracę poszerzyć o nowe podmioty i instytucje o zasięgu ponadlokalnym.
Ważnym zadaniem Środowiskowego Domu Samopomocy jest również reprezentowanie interesów uczestników na zewnątrz, popularyzowanie tematyki niepełnosprawności z naciskiem na schorzenia psychiczne w środowisku lokalnym do momentu, gdy lokalna społeczność gminna ostatecznie przyjmie pozytywną postawę wobec niepełnosprawności, co jest zadaniem do realizacji na długie lata.
Biorąc pod uwagę istniejącą w środowisku lokalnym tendencję do izolowania osób wykazujących zaburzenia psychiczne oraz  prezentowaną przez te osoby postawę rezygnacji i wycofania z życia społecznego, kolejnym ważnym zadaniem Środowiskowego Domu Samopomocy jest docieranie do osób mających problemy ze zdrowiem psychicznym, przebywających w domach i do ich rodzin, ze skierowaną do nich ofertą placówki oraz próba przekonania ich do skorzystania z szansy wyjścia do ludzi, jaką daje ŚDS.